naar Geslachtoverzicht
Taxus (Taxus) - onderdeel van de familie Taxaceae
De BomenWijzer bevat van dit geslacht onderstaande boomsoorten:
Boom 31Taxus baccata - Venijnboom | |
Boom 40Taxus baccata - Venijnboom | |
Boom 41Taxus baccata 'Fastigiata Aureomarginata' - Venijnboom |
Informatie over het geslacht Taxus (Taxus)
Taxus is een geslacht van coniferen, meestal ingedeeld in de taxusfamilie (Taxaceae). Het zijn vrij traag groeiende bomen of struiken, die zeer lang kunnen leven. De hoogte kan variëren van 1 tot 40 m en de boomstammen kunnen een doorsnede tot 4 m bereiken. Ze hebben een roodachtige schors en lancetvormige, vlakke, donkergroene, lange naalden van 1-4 cm bij 0,2-0,3 mm.
Elke kegel bevat één enkel zaad, gedeeltelijk omringd door een gewijzigde kegelschaal die zich tot een zachte, heldere rode besachtige structuur ontwikkelt aan het eind. Dit is een zaadmantel; deze is 8-15 mm lang en breed en open. Ze is rijp zes tot negen maanden na bestuiving en wordt dan (inclusief het omsloten zaad) gegeten door lijsters en andere vogels, die de harde zaden onbeschadigd via hun uitwerpselen verspreiden. De rijping van de “besjes” wordt uitgespreid over twee tot drie maanden, om de kans op succesvolle verspreiding van de zaden te verhogen. Taxussen zijn meestal tweehuizig.
Alle taxussen zijn zeer dicht verwant aan elkaar, sommige botanici behandelen hen allen als ondersoorten of variaties van enkel één wijdverspreide soort. Het meest afwijkend is Taxus sumatrana. Deze heeft dunne, sikkelvormige geelgroene bladeren. Taxus globosa is ook afwijkend met gebladerte, dat tussen dat van de Sumatraanse taxus en de overige taxussoorten in zit.
Alle soorten taxus bevatten het hoogst giftige taxine, een alkaloïde, met enige variatie in de precieze formule van het alkaloïde tussen de soorten. Alle delen van de boom behalve de “bessen” bevatten het alkaloïde. De besjes zijn eetbaar en zoet, maar het zaad is erg giftig. In tegenstelling tot vogels kan de menselijke maag de zaadhuid afbreken en taxine vrijgeven in het lichaam. Dit kan fatale resultaten hebben als de zaadmantels zonder de zaden eerst te verwijderen worden gegeten. De grazende dieren, in het bijzonder vee en paarden, worden ook soms dood gevonden dichtbij taxus na het eten van de bladeren.
Het hout van de taxus is roodachtige bruin (met wit spinthout) en is tamelijk hard. Het werd traditioneel gebruikt om bogen te maken. De naam is afgeleid van hetGriekse τόξο (toxo) dat ‘boog’ betekent (waarvan ook het woord ’toxisch’ afgeleid is).
Uit sommige taxussoorten wordt de grondstof voor het kankermedicijn Paclitaxel gewonnen. Dit cytostaticum, dat gebruikt wordt bij chemotherapie is beter bekend onder de merknaam ‘Taxol’ vernoemd naar de Taxus.
naar Geslachtoverzicht